Sahel Üçlüsü ECOWAS’tan Ayrıldı: Batı Afrika’da Yeni Dönem Başlıyor
Bölgesel dengeler değişiyor: Burkina Faso, Nijer ve Mali, ECOWAS’tan koparak yeni bir ittifak kurdu.
Batı Afrika’nın kalbinde büyük bir ayrılık yaşandı. Binlerce kişi, Nijer, Burkina Faso ve Mali’de sokaklara dökülerek ülkelerinin Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’ndan (ECOWAS) ayrılmasını coşkuyla kutladı. Üç Sahel ülkesi, 29 Ocak 2025 itibarıyla resmen birlikten çıkıyor.
Bağımsızlık Yolu: ECOWAS’tan AES’ye
ECOWAS’a sırtını dönen Mali, Nijer ve Burkina Faso, artık “Sahel Devletleri İttifakı (AES)” çatısı altında birleşti. Askeri yönetim altındaki bu üç ülke, ECOWAS’ı taraflı olmakla ve adaletsiz yaptırımlarla suçluyor. Bu kararın ardından ECOWAS, toplam yüzölçümünün %53’ünü ve nüfusunun %30’unu kaybetti.
ECOWAS, ayrılığa rağmen bölgesel iş birliğini sürdürmek istiyor. Mali, Burkina Faso ve Nijer pasaportlarının tanınmaya devam edilmesi gerektiğini açıklayan topluluk, üç ülkenin vatandaşlarının vizesiz seyahatine ve serbest ticarete izin verilmesi çağrısında bulundu. Ancak, bu düzenlemelerin ne kadar süreceği belirsiz.
Askeri ve Ekonomik Güç Birliği
Bağımsız hareket etmeye kararlı olan AES liderleri – Mali’den General Assimi Goita, Nijer’den General Abdourahamane Tiani ve Burkina Faso’dan Yüzbaşı Ibrahim Traore – yeni bir yol haritası çizdi:
- 5.000 askerden oluşan ortak güç ile bölgedeki silahlı gruplara karşı harekete geçildi.
- Yeni bir ortak pasaport tanıtıldı.
- Fransa ile bağlar tamamen kesildi, alternatif ekonomik ve güvenlik ortaklarına yönelindi.
Üçlü, ekonomik ve askeri ilişkilerini Türkiye ve Rusya gibi yeni aktörlerle güçlendiriyor.
ECOWAS ve Batı Etkisi
ECOWAS, 1975’te bölgesel ekonomik iş birliğini teşvik etmek için kuruldu ancak zaman içinde siyasi ve askeri bir güce dönüştü. Mali, Nijer ve Burkina Faso yönetimleri, topluluğun Fransa’nın etkisi altında hareket ettiğini ve 2023’te Nijer’deki askeri yönetimi devirmekle tehdit ederek bağımsızlıklarına müdahale ettiğini savunuyor.
Bu, ECOWAS tarihinde birden fazla üyenin aynı anda ayrıldığı ilk olay. Daha önce yalnızca Moritanya, 2000 yılında ECOWAS’tan çekilmişti. Şimdi ise Batı Afrika, iki ayrı blok ile geleceğe ilerliyor:
ECOWAS’ta kalan ülkeler: Benin, Cabo Verde, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine-Bissau, Liberya, Nijerya, Senegal, Sierra Leone ve Togo.
AES liderliğinde yeni bir dönem: Mali, Burkina Faso ve Nijer.
Bölgenin Geleceği Belirsiz Ama İddialı
Sahel ülkeleri bağımsız bir yol çizme konusunda kararlı. ECOWAS ise gücünü korumaya çalışıyor. Hem ekonomik hem de siyasi olarak yeni dengelerin oluştuğu bu süreçte, Batı Afrika’nın geleceği iki bloğun başarısına bağlı olacak.