Sahel Ülkeleri ECOWAS’tan Ayrıldı: Batı Afrika’da Yeni Bir Sayfa
Burkina Faso, Nijer ve Mali, ECOWAS’tan ayrılarak bağımsız bir ittifak kurdu. Bölgesel dengeler yeniden şekilleniyor.
Batı Afrika’da tarihi bir ayrılık yaşandı. Nijer, Burkina Faso ve Mali, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’ndan (ECOWAS) ayrıldıklarını duyurdu. Bu karar, üç ülkede binlerce kişinin sokağa dökülerek coşkuyla kutlamasına neden oldu. 29 Ocak 2025 itibarıyla resmi olarak birlikten ayrılan bu ülkeler, yeni bir ittifak çatısı altında birleşme kararı aldı.
Yeni Bir Güç: Sahel Devletleri İttifakı (AES)
ECOWAS ile yollarını ayıran üç ülke, Sahel Devletleri İttifakı (AES) adı altında birleşti. Askeri yönetimler tarafından alınan bu karar, ECOWAS’ın taraflı davrandığı ve adaletsiz yaptırımlar uyguladığı gerekçesiyle savunuluyor. Ayrılığın ardından ECOWAS, toplam yüzölçümünün %53’ünü ve nüfusunun %30’unu kaybetmiş durumda.
ECOWAS ise iş birliğini sürdürme isteğini dile getirerek, Mali, Burkina Faso ve Nijer pasaportlarının tanınmaya devam edilmesi gerektiğini açıkladı. Ayrıca, üç ülkenin vatandaşlarının vizesiz seyahat edebilmesi ve serbest ticaretin devam etmesi çağrısında bulundu. Ancak, bu düzenlemelerin ne kadar süreyle geçerli olacağı belirsiz.
Askeri ve Ekonomik Güç Birliği
AES liderleri, Mali’den General Assimi Goita, Nijer’den General Abdourahamane Tiani ve Burkina Faso’dan Yüzbaşı Ibrahim Traore, bağımsız hareket etme kararlılıklarını vurgulayarak yeni bir stratejik plan belirledi:
- 5.000 kişilik ortak bir askeri güç oluşturularak bölgede faaliyet gösteren silahlı gruplara karşı operasyonlar başlatıldı.
- Yeni bir ortak pasaport uygulamaya konuldu.
- Fransa ile tüm bağlar kesildi, alternatif ekonomik ve güvenlik ortaklarıyla iş birliği arayışına girildi.
- Türkiye ve Rusya gibi ülkelerle ilişkiler güçlendirildi ve bu ülkelerden ekonomik ve askeri destek alınmaya başlandı.
ECOWAS ve Bölgesel Dengeler
1975 yılında bölgesel ekonomik iş birliğini teşvik amacıyla kurulan ECOWAS, zamanla siyasi ve askeri bir yapıya dönüştü. AES ülkeleri, ECOWAS’ın Fransa’nın etkisinde hareket ettiğini ve bağımsızlıklarına müdahale ettiğini öne sürerek ayrılma kararı aldı. Özellikle, Nijer’deki askeri yönetimi devirmekle tehdit eden ECOWAS’ın tarafsız olmadığı savunuluyor.
Bu ayrılık, ECOWAS tarihinde birden fazla ülkenin aynı anda birlikten ayrıldığı ilk olay olarak kayıtlara geçti. Daha önce yalnızca Moritanya, 2000 yılında ECOWAS’tan çekilmişti. Şu an ise bölge, iki farklı blok halinde yeni bir döneme giriyor:
- ECOWAS’a bağlı kalan ülkeler: Benin, Cabo Verde, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine-Bissau, Liberya, Nijerya, Senegal, Sierra Leone ve Togo.
- AES liderliğinde bağımsız bir blok: Mali, Burkina Faso ve Nijer.
Batı Afrika’nın Geleceği: Belirsiz Ama Kararlı
Sahel ülkeleri, kendi ekonomik ve siyasi yol haritalarını çizmeye kararlı görünüyor. ECOWAS ise bölgedeki etkinliğini koruma çabasında. Yeni güç dengelerinin oluştuğu bu süreçte, Batı Afrika’nın geleceği büyük ölçüde iki blok arasındaki rekabetin seyrine bağlı olacak.
