Kritik bir petrol boru hattının yakın zamanda kopması, güvenlik güçlerine bile dokuz aydır ödeme yapılmayan Güney Sudan ekonomisine yeni acılar gönderdi.
Bazı askerler ve memurlar ek işlere yöneliyor veya işlerini bırakıyor.
Güney Sudan’ın ekonomisi büyük ölçüde komşu Sudan üzerinden ihraç ettiği petrole bağlı.
Ancak Sudan’daki savaş yaygın bir kaos yarattı ve çatışma alanındaki boru hattı Şubat ayında koptu. Petrol gelirlerindeki düşüş, Güney Sudan’ın uzun süredir devam eden resmi kötü yönetim sorununu daha da artırdı.
Zaten kırılgan olan ülke, şimdi başkentte maaş eksikliği nedeniyle protestolar görüyor ve daha fazlası bekleniyor. Ve çalışanları, maaş ödemelerindeki açığı beklenmedik şekillerde telafi etme baskısı altında.
Başkent Juba’da bir okul müdür yardımcısı olan Maburuk Kuyu Surur, 36 yıldır öğretmenlik yaptığını ve hiç böyle bir maaş gecikmesi görmediğini söyledi. Bu, Güney Sudan’ın 2011’de Sudan’dan bağımsızlığını kazanmasından önceki yıllara dayanıyor.
Boş ofisler
Surur, kendisinin ve diğer öğretmenlerin, okulların ücretsiz olmasına rağmen, öğrencilerin ailelerinden kendilerine destek olmak için küçük miktarlarda para topladıklarını söyledi.”Acı çekiyoruz,” dedi 60 yaşındaki.
Güney Sudan’ı bağımsızlıktan bu yana yöneten ve ülkeyi ertelenen seçimlere hazırlamak için uluslararası baskı altında olan Cumhurbaşkanı Salva Kiir’in hükümeti, ekonomik krizde mücadele etti. Maliye bakanlığının 2020’den bu yana altı bakanı oldu ve en sonuncusu Temmuz ayında görevden alındı.
Son haftalarda, Juba’daki birçok hükümet bakanlığı ve diğer ofisler mesai saatleri içinde neredeyse boştu. Kalan çalışanlar Associated Press haber ajansına, meslektaşlarının Ekim ayından bu yana ücretsiz çalışmaktan yorulduktan sonra ayrıldıklarını söyledi.
Bir hükümet çalışanı, maaşının – geldiğinde – ayda 8 dolara eşdeğer olduğunu söyledi. O zamandan beri bir restoranda iş buldu ve yaklaşık 20 dolar kazanıyor. Mağduriyet korkusuyla isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
“Fiyatlar her gün artmaya devam ediyor” dedi. 50 kiloluk bir torba mısır unu, bir yıl önceki fiyatın beş katına mal oluyor.
Dünya Bankası’na göre, Güney Sudan’da enflasyon bir yıl öncesine göre %35. Bu arada, yerel para birimi karaborsada ve resmi kurda ABD doları karşısında düştü.
Yolsuzluğun engellenmesi
Güney Sudan’ın petrolünün üçte biri hala başka bir boru hattı üzerinden ihracat için akıyor olsa bile, ülkenin cumhurbaşkanı, hükümetin ithal mallardaki vergiler gibi petrol dışı gelirlere daha fazla güvenmesi gerektiği için kötü yönetimden duyduğu hayal kırıklığını açıkça dile getirdi.
Kiir, Temmuz ayında yaptığı açıklamada, bu gelirlerin maaşları karşılamaya yetecek kadar olması gerektiğini, ancak paranın devlet hesaplarına ulaşmadığını söyledi.
“Dokuz aydır insanlar maaşlarını alamadı ve paramız var” dedi en son maliye bakanına yemin ettikten sonra.
Kiir, bakana tüm gelirler için tek bir hesap oluşturması ve gelir tahsilatındaki yolsuzluk uygulamalarına son vermesi talimatını verdi.
Juba merkezli Sosyal Politika ve Araştırma Enstitüsü’nün CEO’su Boboya James, hükümetin daha önce daha fazla petrol akarken bu konuya fazla önem vermediğini söyledi.
Bakan, daralan kamu maliyesinin, genç ulusu kalkınma fonlarından mahrum bırakan kötü politikalar ve yolsuzluktan kaynaklandığını söyledi.
Bazı dış destekler devam ediyor. Afrika Kalkınma Bankası ve Güney Sudan hükümeti geçtiğimiz günlerde Aralık 2030’a kadar tarımsal üretimi desteklemek için 46,2 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.
Ancak bir zamanlar Güney Sudan’ın bağımsızlığını alkışlayan bazı ortakların uluslararası hayal kırıklığı büyüdü. Toplumlararası şiddet, yıllar önce iç savaşın sona ermesinden sonra bile devam ediyor.
Geçen yıl yapılması planlanan seçimler Aralık ayına ertelendi, ancak Birleşmiş Milletler bunları gerçekleştirmek için gereken çalışmaların tamamlanmadığını söylüyor.
Denize kıyısı olmayan ülkede yerinden edilme ve yoksulluk yaygındır. BM, nüfusun %75’inin insani yardıma bağımlı olduğunu söyledi.
Güney Sudan, diğer fikirlerin yanı sıra turizm ve meyve ve sebze yetiştiriciliği ile gelirini çeşitlendirmeyi umuyor.
Ağlayan diplomat
Ancak memurları ve güvenlik güçleri bitkinlik belirtileri gösteriyor.
Mayıs ayında dışişleri bakanlığı, Güney Sudan’ın yabancı misyonlarındaki diplomatların ve personelin 2019’dan beri maaşlarını alamadıklarını söyledi. Birçoğu arkadaşlarından ve sevdiklerinden yardım alarak idare etti.
Ancak Haziran ayında, Roma’daki büyükelçilikte çalışan üst düzey bir Güney Sudanlı diplomat, kirayı ödeyemediği için evinden tahliye edildikten sonra çevrimiçi olarak yayınlanan bir videoda ağlarken görüldü.
Yüzlerce üniversite öğretim görevlisi ve diğerleri, Juba’da maaş eksikliği nedeniyle protesto gösterileri düzenledi. Güvenlik güçleri müdahale etmedi.
Bu güvenlik güçlerinden bazıları, geçimlerini sağlamak için başka yollar arayarak sessizce yollarına devam ediyor.
Silahlı kuvvetlerin bir üyesi olan Akol Deng, AP haber ajansına verdiği demeçte, “Devlet işimi bırakmaya ve kömür komisyoncusu olmaya karar verdim” dedi. Bunun yerine yerel restoranlara ve yerleşim bölgelerine odun kömürü tedarik ediyor.
Kaynak: Trtafrika
